Toplumda oldukça yaygın görülmesi ve etkileri nedeniyle kalp ve damar hastalıkları küresel bir halk sağlığı sorunu olarak kabul edilmiş ve dünyada, her yılın 29 Eylül günü “Dünya Kalp Günü” olarak belirlenmiştir.
Kalbi ve damar sistemini olumsuz etkileyen kalp ve damar hastalıkları (kardiyovasküler hastalıklar), farklı şiddetlerde ortaya çıkabilen geniş bir hastalık yelpazesini kapsar. En yaygınları arasında koroner arter hastalığı (kalp damarlarının tıkanması), kalp yetmezliği, aritmi (kalp ritim bozuklukları) ve kalp kapak hastalıkları bulunmaktadır.
En sık ölüm sebebi!
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) verilerine göre kalp damar hastalıkları, dünya genelindeki engellilik ve ölümlerin önde gelen nedenidir ve her yıl yaklaşık 18 milyon kişinin hayatını kaybetmesine sebep olmaktadır. Ülkemizde de benzer bir durum söz konusu olup Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından yayımlanan 2023 yılı ölüm ve ölüm nedeni istatistiklerine göre ölümlerin yüzde 33,4’ünden kalp ve damar hastalıkları sorumludur.
Özellikle gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde,
- yaşam süresinin uzamasıyla birlikte nüfusun yaşlanması,
- artan şehirleşme,
- sağlıksız beslenme ve
- hareketsizlik gibi faktörler nedeniyle kalp ve damar hastalıkları görülme sıklığı artmaktadır.
Ülkemizde, 2023 yılında yapılan bir çalışmada nüfusun yüzde 7’sinin kalp hastalığı ya da kalp krizi nedeniyle göğüs ağrısı ya da felç geçirdiği, bu durumun yaşla birlikte artmakta olduğu tespit edilmiştir.
Risk faktörleri nelerdir?
Kalp ve damar hastalıkları için en önemli davranışsal risk faktörleri;
- Sağlıksız beslenme
- Yetersiz fiziksel aktivite
- Tütün ve alkol kullanımıdır.
Davranışsal risk faktörlerinin etkileri bireylerde yüksek tansiyon, yüksek kan şekeri ve obezite gibi durumları ortaya çıkararak kalp damar hastalığı gelişme riskini arttırmaktadır. Yapılan araştırmalar, yaşam tarzında yapılacak değişikliklerle 30-70 yaş arasında görülen kalp ve damar hastalığı kaynaklı ölümlerin yüzde 80’inin önlenebileceğini göstermektedir.
Ülkemizde neler yapılıyor?
Sağlık Bakanlığı tarafından “Türkiye Kalp ve Damar Hastalıkları Önleme ve Kontrol Programı” uygulanmakta olup kronik hastalıkların erken teşhisi, etkili tedavisi ve izlemlerinde aile hekimleri başta olmak üzere birinci basamak sağlık çalışanlarının daha aktif bir rol üstlenmesini sağlayacak etkili ve kapsamlı bir hizmet sunum algoritması oluşturulmuştur.
Bu kapsamda, aile hekimlerimizce, 40 yaş ve üstü bireylerin kardiyovasküler risk değerlendirmesi yapılmaktadır. Değerlendirme sürecinde öncelikle kişinin yaşı, cinsiyeti, sigara kullanımı bilgileri alınmakta; kan basıncı ölçülmekte ve kolesterol değerine bakılmakta; elde edilen veriler kullanılarak 10 yıl içinde ölüme neden olabilecek bir kalp ve damar hastalığı geçirme riski hesaplanmakta; kişiye özel danışmanlık verilmekte ve/veya tedavi planı oluşturulmaktadır.
Dünya Kalp Günü’nde, herkesi
- kalp sağlığı için eyleme geçmeye,
- kayıtlı oldukları aile hekimlerini düzenli olarak ziyaret etmeye,
- periyodik tarama ve izlemlerini yaptırmaya, davet ediyoruz.
Kalbiniz önceliğiniz olsun. Kalbinizin kahramanı olun ve onun için;
- Sağlıklı beslenin!
- Yeterli miktarda su için!
- Hareket edin!
- Tütün, tütün ürünleri ve alkolden uzak durun!
- Aile hekiminize başvurun!
- Kardiyovasküler risk değerlendirmenizi yaptırın!
Sağlıklı bir kalp ile sağlıklı bir yaşam diliyoruz.
*
Afşin İlçe Sağlık Müdürlüğü
